Uitkering afgewezen, boete of maatregel, terugvordering?
Spoedprocedures bij uitkeringszaken
Een (bijstands)uitkering aanvragen doe je niet voor je plezier. Als er geen andere manier is om in het levensonderhoud te voorzien – je ww-uitkering stopt, je vindt geen werk na je studie, of om welke reden dan ook – dan kun je een beroep doen op de bijstand. De gemeente waar je woont is verplicht om een uitkering te verschaffen als je zelf te weining inkomsten of vermogen hebt om in het eigen levensonderhoud te voorzien. Dat je het recht hebt op een uitkering volgt uit de grondwet, maar in het bijzonder uit de Participatiewet.
Waar je je hoofdverblijf hebt kun je dus een uitkering aanvragen. Dat gaat meestal goed, maar vaak ook niet. Zo kan het zijn dat er wordt getwijfeld aan de feitelijke woonplaats, of aan de gezinssituatie. Het recht op bijstand – de hoogte van de uitkering – is afhankelijk van de woonsituatie, zo ontvangt een gezin een hogere gezamenlijke uitkering dan een alleenstaande. Verder kan sprake zijn van extra toeslagen als er geen kosten kunnen worden gedeeld met een ander.
Als uw uitkering wordt geweigerd, gestopt of teruggevorderd dan zij er een aantal zaken van belang. Ten eerste moet aan u duidelijk worden gemaakt wat de reden voor de weigering is. Dit moet staan in een besluit dat aan u wordt toegezonden, maar deze zijn niet altijd even duidelijk en bevatten soms slechts een wetsartikel, dus geen duidelijke motivatie.
U kunt tegen een dergelijk besluit in bezwaar komen. Het is verstandig daarbij juridische ondersteuning te zoeken. Daarnaast is het verstandig zo snel mogelijk een nieuwe aanvraag in te dienen. Soms is het nodig gewijzigde omstandigheden aan te voeren. Bestaat er bijvoorbeeld het idee dat u door anderen wordt onderhouden, dan kunt u aangeven dat hiervan geen sprake (meer) is. Op die manier voorkomt u dat u bij een nieuwe aanvraag kortweg wordt afgewezen waarbij wordt verwezen naar het eerste besluit.
Verder is het mogelijk om uw dossier in te zien. U kunt daarom vragen bij de gemeente waar de bijstandsuitkering is aangevraagd. Ook hierbij is het verstandig juridische ondersteuning te zoeken. Uw dossier bevat gedetailleerde informatie over de reden van afwijzing, beëindiging of terugvordering van de uitkering. We staan u hierin graag bij.
Spoedprocedure
Komt u er niet uit en leidt dit tot acute financiële problemen? Dan is het verstandig om een spoedprocedure te starten bij de rechtbank in uw regio. Een rechter kan bepalen dat – zolang de bezwaarprocedure loopt – toch aan u betaald moet worden.
Ten slotte verdient de terugvordering van de uitkering bijzondere aandacht. Vaak is sprake van een vermoeden van fraude, soms over enkele jaren. Juist dan is het zaak een expert in te schakelen: doet u niets dan moet u sowieso terugbetalen, of u nu gelijk heeft of niet. Bij dergelijke zaken wordt vaak de sociale recherche ingeschakeld om onderzoek te doen naar het recht op bijstand. Ook hierbij is het opvragen van uw dossier noodzakelijk.
Onderzoek sociale recherche
Als er een vermoeden bestaat dat er geen recht op bijstand heeft bestaan of bestaat dan kan de sociale recherche worden ingeschakeld. Dit kan grote gevolgen hebben voor het recht op bijstand. Met name bij een vermoeden van het voeren van een gezamenlijke huishouding (zonder dit te melden) of bij inkomsten die niet zijn opgegeven kan onderzoek uiteindelijk leiden tot een aanzienlijke terugvordering, soms van meerdere jaren bijstandsuitkering.
Sociaal rechercheurs hebben aanzienlijke bevoegdheden om onderzoek te doen. Zo kan er een buurtonderzoek plaatsvinden, of kunnen gegevens van gas- water – en lichtverbruik worden opgevraagd. Ook kan bij voormalige werkgevers worden geïnformeerd naar inkomsten of werkzaamheden. Vaak worden de onderzoeken als zeer ingrijpend ervaren.
Bij contact met de sociale recherche is het van belang te weten wat uw rechten zijn. Het is verstandig om – als u denkt dat er sprake is van een serieuze verdenking – een advocaat te raadplegen. Behalve onderzoek en het opvragen van gegevens zijn voor de sociaal rechercheurs de afgelegde verklaringen van groot belang. Daarom is het verstandig goed na te denken over wat u verklaart als daarom wordt gevraagd. Verder is het aan te bevelen geen gespreksverslagen te ondertekenen, aangezien u daarop nauwelijks terug kunt komen. Een onderzoek kan zeer ingrijpend en vermoeiend zijn, waarbij de verleiding kan ontstaan een gesprek van enkele uren ongezien te tekenen. U moet voor ogen houden dat een getekende verklaring grote financiële gevolgen heeft. Bij terugvordering van de bijstandsuitkering kunt u ook strafrechtelijk worden vervolgd, en terugvorderingen als gevolg van fraude kunnen ertoe leiden dat een WSNP-traject wordt geweigerd of gestopt, met alle gevolgen van dien.
Bij vermoeden van niet opgegeven inkomsten kunnen ook zaken die niet erg belangrijk lijken – u heeft bijvoorbeeld enkele keren een aantal euro contant van iemand ontvangen, als hulp of gift – over een langere periode leiden tot intrekking en terugvordering van de bijstandsuitkering. De gemeente kan aangeven dat het recht over een langere periode niet is vast te stellen, en de bijstandsuitkering simpelweg geheel terugvorderen, bijvoorbeeld over enkele maanden of jaren.
Neem bij een onderzoek door de sociale recherche dan ook altijd contact op.
Boete bijstandsuitkering
De Participatiewet maakt het mogelijk dat aan iemand met een bijstandsuitkering een boete wordt opgelegd. Als er sprake is van het niet voldoen aan de verplichtingen van de wet – met name de informatieverplichting – dan kan het College van Burgemeester en Wethouders een boete opleggen. In veel gevallen is dit een percentage van het bedrag dat te veel is ontvangen.
De hoogte van de boete is afhankelijk van omstandigheden, zoals verwijtbaarheid en de mogelijkheid om de boete binnen een afzienbare termijn daadwerkelijk te kunnen betalen. Met name als sprake is van een hoge boete en hoge verwijtbaarheid kan een bezwaarprocedure zinvol zijn. Als namelijk blijkt dat er niet verwijtbaar is gehandeld, kan de boete worden verlaagd of ingetrokken.
Tegen een besluit van de gemeente waarin een boete wordt opgelegd moet binnen 6 weken bezwaar worden gemaakt. Een bezwaarschrift dat later wordt ontvangen wordt inhoudelijk niet behandeld.
Heeft u een boete ontvangen? Neem dan contact op.